picoodle.com

Thu tuamtuam

Monday, September 26, 2016

AH ETTEH HUAI BARACK OBAMA THU AH TOM IN

                        President Obama thu tungtawn in thalak theihding leh et tehhuai pawlkhat omsa kahih manin katheih dantawm ong at hing.

Ah tomin gensuk paklengh, president Obama ii pa Barack Obama Sr., Pen Africa Kenya gam pan hiaa,ahnu Ann Dunham pen Kansas state panhi-in Univeesity of Hawaii ah sangkah napan kithei in kiteng uhhi.1961 in Barack Obama Jr. ongpiang hi.

President Obama pen ah neulai in Barry ci-in kisam aa kum 4 ahphak cingin ahnu leh ahpa ong kikhen uhhi. Tua takciang in ahpa Africa Kenya gamah ciahin zidang neihi. Ahnu ahihleh Indonesia tetawh kiteng ah hih manin Indonesia ah ongciah uhhi tuahun in Barry pen kum 6 hita hi. Indonesia ah kum 4 sungom uhaa tua sungin ahnu in race leh ethnicity tawh kisai slavery,civil rights movement aa kipan African Americans politics leh history culture cihte vunvom vunkang vunsan kilamdan na cihte hilhden hi.

Indonesia ah kum 4 ong omkhit uhciang in ahnu in education lam hihteng sang US hoih zawding ahih ciang ci-in. 1971 kum in US ah ongkhakik aa Hawaii ah ahPu leh ahPi tekiang belin sang ongkah hi.Ahsang kahsungin ahpa Barack Obama Sr. Pen khakhatsung taangding Barry tawh kimuding in hawhkik aa, kimuh tawpna suakin 1982 kum in mawtaw tuahsia in ahpa'n sihsan hi. Ahnu ahihleh 1995 kumin cancer natna tawh si hi.Ahsang kahna ah sangnaupang ah mahtawh kibangh mi 2 bek om ahihman in sangkahpih te'n simmawh bawlin ahmin khawng ciamnuih bawlsak uh himah leh Dr. Martin Luther King Jr. Et teh in thala tawntung hi.

Hawaii pan high school ongman ciangin Los Angeles ah college kahhi.Tua laiah zong simmawhna leh ahmin ciamnuih bawlsak na ongthuak zel ahih manin, ahpa min Barack Obama ongzang hi.Tuaciang in laws leh government lam lunglut leh sinnuam ahih manin 1981 kum in Columbia University New York ah transfer in 1983 kum in political science tawh degree ong manhi.1985 ciangin nasep hoihkhat ngah ahih manin Chicago ah ongtuan aa nasep neilo te nasep zonsak panpih cihdan leh nasep training program zongh phuanin sangkah zolote sangkah theih nading lampi zonsak cihaa kipan organization khat kipan khia aa sumlut zonghoih mahmah hi mahleh lungkim zolo in Laws pen bangh ci bawlphat theihding bangh ci puahphat theih dingcih lunglut mahmah ah hihman in, ah nasem khawlin Harvard Law School Boston ah 1988 kipan aa 1991 kumciang in law degree tawh sang ongman hi.Tua khitciang in law tawh kisai nasep khat ongsem aa tualai ah lawyer khat ahi Michelle Robinson tawh ongki thei in 1992 kum in ongki teng uh hi.1996 kum in Illinois state ah senata ongdem in gualzo aa 2004 kumciang senata sem hi.2008 kum ciangin United State President dem aa gualzawh na ngah in January 20,2009 ciang in ah innkuan un White House onglut in tuni ciang president sem ahihi.

Hih Obama nuntak zia ih etciang in mihau pipi te tazongh hituan sekei innkuan nuam sungpan khangkhia zong hituan sekei tagah in nuleh patawh kikhen in lunglenn lungkham khawm mah in hanciam naleh lungduai natawh hihciang dinmun atungzo ahih manin et tehtak leh ama nuntak na tungtawn in khangthak te'n thala in tuzawh kum 40 maa in United State president ZOMI te'n ihsep zawhna ding in Topa'n ZOMI te onglamsang tahen.

                                                                            

                                                               By-Sian Suum


Sabbath Pan'n Sunday Ah!
                                            By-(Rev Fr John Pau Sian)

"Sabbath" cih kammal pen Hebrew kammal "Shabath" pan hongpai ahihi. Akhiatna pen "tawlngakna" or " khawlna" ahihi. Angeina ommah bangin Christiante' Sabbath ni sianthosak napen Pasian tungah thumanna leh itna lahna ahihi. Christian pupa (Fathers of the Church) te'n, hih "Sabbath" ni pen eimau suahtakna tek tawh tanding le siantho sak dingin, hanthawn in thuhilhna neizel uhhi.
Tua hi-a, Christian te'n Sabbath ni (Saturday) tangin Nipini (Sunday) kitang hi. Tua pen Topa Jesu leh nungzuipite hun pan hong kipan to ahihi. Hih thu hangin, seventh-day in Jews minamte' aa ding hi ci-in, Laisiangtho in hihbangin nagen hi: "Tua ahih ciangin a tawntung thuciamna-in amau' khang tawntungin Sabbath tangin, Israel mite in Sabbath kemding uhhi. Ni guk sungteng Topa in van leh lei bawlin, a ni sagih ni-in amah tawlnga a, a tha dimsak kikhi. Keimah leh Israel mite' kikalah hih Sabbath ni pen limkhat hi tawntung dinghi, ci hi,' ci in, a ci hi." (Paikhiatna 31:16-17). Ahih hangin Paul in Sabbathni pen Pasian in Jews minam te aa dingbeka apiak ahihi, naci hi. Christian te aa dingin Sabbath ni kisam nawnlo hi ci-in, hihbangin nagen hi: "Tua ahih manin annek tuidawn, biakna pawite, Khadet Pawi, leh Sabbath ni tawh kisai-in kuamah in ngeina zuihding bawl kei un." (Kolose 2: 16).
Mi pawlkhatte in Piancil laisiangtho sunga, Adam hun pan Moses hun dong Sabbath thu kigenlo hi; Sabbath pen Pasian leh Jew minamte' thukham bawlna ahihi ci-in, sang uhhi. Pope Gergory the Great (d. 604) in hihbangin nagen hi; “Ei Christiante a dingin Sabbath ni pen Topa Jesu ni leh lungdamhuai ni zong ahihi. Banghanghiam cih leh Sunday ni in, a thokik Topa Jesu in Nungzuipi te kiangah kilang aa, lungnopna leh kilemna thupha pia hi (Jn 20: 19-23). Hih Pascha thuthuk hangin mihingte khempeuh in suaktakna thak ngah aa, Christu sanggamte hong suaksak hi (Rom 8:15). Hih thuthukna sungah, a thokik Topa Jesu thupha tawh Topa' ni (the Lord's Day) pen piicingsak hi ( Cf 2 Cor 4:6). Tua ahih man in "Sabbath" ni pen nisagih ni (the seventh day) pan nipikal sungah nimasa ni (the first day of the week) hongkhinto aa, Topa' ni ( dies Domini) pan in Christu' ni (dies Christi) hongsuakna thu ahihi.”[1]
Jew minamte ii Sabbath pen Topa Jesu in singlamteh tungah hong sihna tawh maimang sak hi. Tua ahih manin Paul in hih bangin Kolose thuzuite kiangah thu nahilh hi, "Tua ahih manin annek tuidawn, biakna pawite, Khadet Pawi, leh Sabbath ni tawh kisai-in kuamah in ngeina zuihding bawl kei un." (Kol 2 : 16). Tua ahih manin Pawlpi pupaten' Jewte Sabbath pen vunatna (circumcision) tawh a kilamdang lo hi ci-in, na ciamteh uhi. Nungzungpite in Vunatna pen Christiante adingin kisam sanawnlo hi(Gal 5:1-6). Tua mah bangin Jewte' Sabbath zong Christianten' zuihding kisamnawnlo hi.
Paul leh sawltakte lungdamna thu tangko dingin khual azin uh ciangin, Jew minamte ngeina om bangin Sunday ni ahih leh tai bangzah ciangbek zinthei ding cih thukham te zong nazui tuanse lo uhhi (Cf. Sawltak 20: 6-14).
Tua bek thamlo-in, Paul in Sabbath ngeina zuih ding ahanciam Gentile Christiante tungah hih bangin na genhi. "Ahi zongin note in tu-in Pasian meltheih khinin, tua ahih kei leh Pasian in note hong meltheih khinta ahih manin, banghangin bangmah ahih zolo, aginalo tua bangte lamah kiheikik nuam a, sila vasuak kiknuam nahi uhhiam? Note in nite, khate, hunte, kumte-a kipan pawi tuamtuamte limtakin tan'ding nahah ngaihsut mahmah uhhi." (Gal 4: 9-10). Tua hi-a, “Sabbath (Saturday) ngeina pen Pasian leh Jew minamte kikal ciapteh na, thukham khat bek ahihi (Pai 31: 16-17).
Hun khat lai-in, Roman Emperor uk gamsungah, Nibiakna pen alang mahmah biakna khat ahihi. Tua hi-a, A.D kum 200 kiim pawl in Rome gam auk kumpipa pen Ni Pasian ci-in, nabia uhhi. Tua mahbangin nipikal khatsung aa ni sagihte zong amau Pasian minmah napia uhhi: Sun= (Sunday), Moon=Monday), Mars=(Tuesday), Mercury=(Wednesday), Jupiter=(Thrusday), Venus=(Friday), Saturn = (Saturday). Ahizongin Christian biakna hongkhan ciangin, tua Nibiakna pen utlo pipi mah in hongnusia ta uhhi. Hih tawh kisai-in, Bacchiocchi in, “Christian masate in Jerusalem khuapi maingat in thunget ding sang, nisuakna lam maingat aa thunget ding utzaw uh hi,” ci-in na ciamteh hi.
Tua hi-a, Rome minamte "Nipawi" ahi, Dec 25 ni pen Christian ten' Lungdampawi ni-in abawltak ciangin, Lungdampawi in "Nipawi" pen a nelhcip mahbangin, Sunday ni zong Christiante' Sabbathni alaihtak ciangin Nibiakna zong amaimang hongsuakta hi. AD 321 kum ciangin Rome gamah Constantine in kumpi hongsem a, biakna bawlsiatna te omnawnlo in, suahtakna kingahta ahihman in, Alianbel siampipa Sylvester in Topa Jesu apiak aana tawh Sabbath ni pen Saturday pan Sunday ah honglaihsak ahihi. Hih pen A.D 363 kum in Laodicea khuapi ah akibawl leitungbup Siadawpite kikhopnapi (The Council of Laodicea) ah kikipsak hi.
Nipini (Sunday) pen Topa Jesu sihna pan hong thawhkik ni, Nungzuipi te tungah akilah ni, nungzuipite tawh nekkhopbiakpiakna abawl ni le Khasiangtho Pasian nungzuipite tungah hong kumsukni ahih manin, Catholic pawlpi in, Sabbath ni pen Jew minamte nipi kalkhat sungah atawpna ni ahi, nisagih ni (Satruday) pan, nipi kalkhat sungah nimasa ni ahi (Sunday) ah hong laih ahihi. Catholic pawlpi in Sabbath pen Saturday pan Sunday alaih nadingin thuneihna (authority) nei a, tua pen sanggampawlpi (Protestants) ten' na nial tuanlo in, nasang veve uhhi. Banghanghiam cih leh amau zong tuni ciang dong ei Catholic pawlpi mah bangin Sunday ni mah tangin nasiangthosak uhhi.
Topa Jesu in Vantunggam konghonna tawhtang Peter kiangah apiak mahbangin, Peter in thukhenna ding tawh kisai thuneihna (authority) nei hi (Mate 18:18). Tua mahbangin, Catholic pawlpi tua thuneihna mah zangin Laisiangtho pen canonical books ci-in, a genkhiat khit ciangin Christian te'n Pasian Kammal hi ci-in aki sangpan ahihi. Tua Laisiangtho zong tuni dong mahin Sanggam pawlpi te'n hong zatsak veve uhhi. Tua mah bangin Topa Jesu hong suahna Christmas zong December 25 ni kibawl dinghi ci-in, Pope in ama thuneihna tawh atangko khitciangin, leitungbup aa om, Christian pawl tuamtuam te in Lundampawi pen Dec 25 ni in akibawl ahihi. Hih thute hangin, Sangam Christian pawl tuamtuamte in, Catholic pawlpi ii thuneihna pen lungkimtak in hongsang hi cih pen siangtakin kimu thei hi.
"Banghanghiam cih leh Mihing Tapa pen Sabbath ni a ukpa ahi hi," ( Mate 12: 8), ci-in Topa Jesu in agenmah bangin Topa Jesu ahih kei leh, ama tanga hih bangaa Sabbath ni uk theih nading aa thuneihna apiak mite bekin Sabbath ni pen alaihthei ahihi.
[1] Pope John Paul II, "Deis Domini", no. 18., Apostolic letter to the Bishops, Clergy and Faithful of the Catholic Church on keeping the Lord's day holy, 5 July, 1998.
(Rev Fr John Pau Sian)
Kei behlap tawm Laisiangtho
Hebru 4
3Ahi zongin eite ihih leh amah in,
“Ka heh manin ka kiciam a,
‘Hih leitangah hong lutlo ding uh a,
ka tawlngakna munah hong pai-in
kei tawh hong tawlnga khawm
ngeilo ding uh hi,’”
a cihte bang hiloin ei thu umte pen Pasian tawh a tawlnga khawm ihi hi. Leitung a pian'sak cil peka kipanin a nasep a mankhin hinapi-in tu-a bangin thu gen veve lai hi. *
4Lai Siangtho mun khatah, “A ni sagih ni-in a nasepna khempeuh panin Pasian tawlnga hi,” ci-in ni sagihna thu tawh kisai na gen hi. * 5Hih thu mah na kigenkik a, “Ka tawlngakna munah hong pai-in kei tawh hong tawlnga ngeilo ding uh hi,” na ci kik hi. * 6Lungdamna Thu a za masate in umlo uh ahih manin Pasian tawh va tawlnga khawm theilo uh hi. Tua ahih manin va pai-in Pasian tawh a tawlnga khawm ding mi pawlkhat omlai hi.
9Tua ahih manin tu-a thu om zia-ah ci lehang ni sagih ni-in Pasian a tawlngak mah bangin Pasian' mite a tawlngakna ding omlai hi.

Thukham 10 tawh kisai
                                      By-Evan. Suangh Dal
Thukham 10 zuizo phial le cin, Gupna kingah theilo
&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&
Thukham ahi a thupiak ahi zongin kici thei hi. Kitel lel hi.
Hih thupiak 10 te leitung hun bei dongin kisam hi. Thukhen Ni ah hih thukham mah kizang ding hi. Hih thukham 10 om lo hileh leitung kisiacip khin ding hi.
Lungdamna thu a sang lo gam kumpite nangawn in zong hih thupiak 10 te mah tawh kinai pen thukhun bawl uh a piciang (standard) in zang uh hi. Bangzah in thu-umite´n zat kul hi lo hiam?
Hih thukham ahkl thupiak 10 ih cih pen in Jesuh le a Singlamteh kikhailupna (Christ and Him crucified) ih kisapna thu ong lak hi ta hi.
Jesuh Khrih Tanpa le Topa in a um a sang khin mite adingin thukham 10 pen thupha 10 ahih pelmawh kul a ahi zongin a piangthak nai lote adingin thukham 10 ih zui zo phial zongin (a taktak in bel a zui zo kuamah om lo lua cihna hi zaw) ci-a Jesuh Khrih ih kisapna thu ih gen ciangin thukham 10 peuhmah tawh dikna kingah zo loin Jesuh´ sungah upna bek tawh dikna kingah hi cih thu pen thumaan ahi hi. Tua hi a a um nai lo mite adingin thukham konlawhna pen ama adingin a gal mah a suak ahi hi. A piangthak nai lo mite adingin thukham pen thupha hi thei lo hi. Tua ka gen ciangin thukham hoih lo hi ka cihna hi lo hi. A mihingte hoih loin zui lo ahih manun tua thu panin ong tatkhiatna thu ih kisap taktakna thu kilang hi (Heb 2:3).
Thukham zuihna tawh gupna kuamah in gal muh lo dinga ahi zongin gup ngah mite in thukham kih ngei lo ding uh hi. The evidience are not the cause. But lack of evidience may proof that such a person was never a true child of God.
Piangthaksa mite adingin zong Thukham 10 zuih le zuih loh pen leitung thupha san nading ciang bek tawh kisai hilo zawin zuih loh phamawh hi kik bil bel hi. Zuizo hi loin zuih loh phamawh hi citciat hi. Tua phatmawhna thu pen teel ding thu hi loin taktak maw taktak lo a lak khia dingin a kisam thu hi ta hi. No one can pursue perfection here on earth but perfection can be pursueable.
Thukham 10 teng mah tawh kha lam picinna a piang ding ahi hi. Kha lam picin theih lohna pen leitung thupha tan nading ciang bek hi loin Pasian´ ta cihna a ngah taktak lo ahihna a kilatna tetci hiziau hi!
Kamdangin gen lehang mawhna le khialhna cih banga khen theih hi lo hi. Thukham khat na khialh leh mawhna hi. A kuama ciat´ mawhna pen Jesuh sisan in maisak zo hi. Ih nisim khialhna pen leitung thupha bek tawh kisai ta-in gupna tan nading hi nawn lo hi cih banga gen zong maan lo hi.
Nisim a a khial den keei na hih mawk leh mawhna mah ahi hi. Piangthaksate zong nisim mawhna mah tawh kisualsual lai ih hih manin thu ih nget tawntung kul hi. Mawh ih suut kul hi. Tua bangin mawhmaina mawh suutna ih nget ciangin mi khat peuh tungah hi loin direct in Pa Pasian tungah thu um mimal in Jesuh min suangin thungen thei hi. Thungetna tawh sianthona ih lak kul hi. Without holiness no one will see the Lord (Heb. 12:14).
Evan. Suangh Dal